Straattaal in Peru die je moet kennen!

Straattaal in Peru die je moet kennen!

De meeste mensen die Spaans leren, nemen vaak eerst wat Spaanse lessen in hun eigen land. En meestal leren ze dan vooral de formele aspecten van de Spaanse taal: vervoegingen, basis vocabulaire, Spaanse grammatica… Maar als deze eenmaal geleerd zijn, zou het kunnen zijn dat je je ineens in een Spaans sprekend land bevindt, zoals in Peru, en dat je je realiseert dat lokale straattaal haast wel net zo belangrijk zijn kan als al die formele aspecten!

Voor de studenten die Spaanse lessen volgen in Peru, hebben we deze lijst samengesteld van 10 “jerga” oftewel Peruaanse straattaal. Woorden die je kennen moet dus. Ze zullen je zeker goed van pas komen tijdens je verblijf in het prachtige Peru. Dit is Straattaal in Peru straattaal die je moet kennen!

Chela

Sommige Peruaanse straattaal wordt niet alleen in Peru gebruikt maar in ook in delen van Zuid- en Centraal-Amerika. Chela, straattaal voor biertje of pilsje, is hier een goed voorbeeld van. Dit woord heeft door allerlei continenten gereisd zodat mensen hun verlangen naar het heerlijke drankje kunnen lessen.

En klinkt het niet heerlijk verfrissend om “Chelaaaaaa” te zeggen?

 

 

Al Toque

Terwijl sommigen de taal van de heerlijke rust van de Peruanen spreken, moeten sommige dingen gewoon meteen gedaan worden. Zelfs in Peru. Wanneer je een Pisco Sour nodig hebt – of een Chela – na een lange werk dag (en dit is echt zo’n geval) dan moet het al toque gemaakt worden.

Toque komt van het werkwoord “tocar” wat letterlijk vertaald in aanraken of kloppen (op de deur). Je zou dit letterlijk kunnen vertalen tot “op de klop”.

Hacer Chancha

Zoals eerdergenoemd, zou het zo kunnen zijn dat je een lange dag op de Spaans school hebt, en misschien je klasgenoten of zelfs leraren ook. Een tegenmiddel voor de stress van zulke dagen, zou natuurlijk kunnen zijn dat je even met je klasgenoten gaat chillen na werk terwijl je geniet van een aantal heerlijke ijskoude chelas.

Een van de beste manieren om deze drankjes te kopen is om te hacer chancha. Hacer chancha betekent: allemaal even wat in de pot stoppen om iets te kopen waar iedereen van genieten kan. “Hagamos chancha al toque para comprar chelas!”.

Monse

Toen ik een keer aan het voetballen was, had ik allemaal koffie over mezelf gemorst en toen schreeuwde ik “que monse!”. Sommige mensen dachten toen dat “monse” zich vertaalt tot “hot” maar dit is niet geval. Het betekent vooral “Wat stom!”

 

 

Chamba

Hoewel ik net koffie over mezelf had gemorst, moest ik nog steeds naar werk, of te wel naar chamba die dag. Volgens sommigen komt het woord chamba van “chambear” dat oorspronkelijk van “chamber” uit het Engels komt; als in “chamber of commerce” – de kamer van koophandel.

Vermoedelijk ging het vervolgens zo: toen de arbeiders van Mexico naar de Verenigde Staten gingen, en naar de kamer van koophandel gingen voor werk, omschreven ze dat als “chamba”, wat uiteindelijk synoniem werd voor werk. Waarom gebruikt Peru Mexicaanse straattaal? Een reden daarvoor kan zijn dat ze dol zijn op Mexicaanse series natuurlijk!

Piña

Terwijl koffie over jezelf morsen terwijl je voetbalt meestal een goed voorbeeld is van monse zijn, kan het heel anders genoemd worden als bijvoorbeeld Lionel Messie datzelfde zou doen. Dan zouden mensen eerder zeggen, dat de man Piña is (ananas), wat inhoudt dat hij “een ongelukje’, had. Messie heeft helemaal geen ongeluk voor veel redenen, maar voor dit voorbeeld, nemen we even aan dat hij piña is.

 

 

Ik heb geen idee waarom zulk heerlijk fruit zulke negatieve betekenissen hebben in Peru (lees hieronder verder), maar mijn Spaans leraar legde me uit dat het woord “piña” in dit geval eigenlijk uit Quechua. Gedurende Inca tijden waren “piñas” de gevangenen die naar de Peruviaanse jungle gebracht werden, waar het leven hard was.

Broder

Anders dan de meeste Spaanse woorden, is deze liefelijke term anders dan andere omdat het uit het Engels komt! Ja dat klopt! broder komt van het woord “Brother” (Broeder) uit het Engels! Het is vaak gebruikt als je met een vriend praat en, ironisch gezien, meestal niet wanneer je spreekt met je echte broer.

Misio

No hay chamba? Maak je geen zorgen, broder! Je hebt dan nu wel geen geld, of tewel: je bent misio, maar ik kan je helpen! Velen geloven dat het woord ‘misio’ komt van “miseria” in het Spaans of “misery” in het Engels. Oftewel: ellendig. Misschien kunnen wij de ellendigheid een beetje verlichten! Ik betaal de chelas!

 

 

Brichero

Zou het ware liefde zijn?! Je zou dit wel eens heel goed kunnen denken als je al die prachte mensen in Peru ontmoet hier. Maar als diegene waar je over droomt een brichero of brichera is, dan is het antwoord een duidelijke nee! En zal je droom eerder een nachtmerrie worden! Waarom vraag je? De term brichero komt van “bridge” in het Engels (en brug in het Nederlands), als in een manier om van hun land naar jouw land te reizen, en vaak is dit op een hele manipulatieve manier gedaan. Bricheros zijn eigenlijk “gringo hunters” (bonus woord: gringo, buitenlandse reizigers van de rijke westerse wereld).

Palta

Alhoewel palta (oftewel avocado) misschien wel het overheerlijkste eten op aarde is (en misschien komt de beste palta wel uit Peru), de term wordt gebruikt om problemen te omschrijven. Het kan ook refereren aan een “vernedering”. Waar dit gezegde vandaan komt is een groot mysterie maar, als je geen chamba hebt en daarom misio bent en om die reden geen chelas kan kopen, dan heb je echt veel paltas! Ach, misschien ben je dan gewoon een piña. Maar het goede nieuws is dat je door de bovenstaande paltas je dus geen brichera of brichero hoeft te ontwijken.

 

 

Bonus woord: Soroche

Zoals velen misschien wel weten, ligt Cusco op een enorme hoogte in het Andes gebergte. Een van de negatieve effecten die de mensen hierdoor kunnen ervaren is hoogteziekte, oftewel soroche. Je hoeft dus geen piña te zijn als dit je overkomt, aangezien het best wel normaal is en het bijna iedereen overkomt. Geen zorgen, het zal snel over zijn. En een goed hulpmiddeltje is een lekker kopje coca thee.

We hopen dat je onze lijst met “Straattaal in Peru die je moet kennen”  leuk vond!

Veel plezier met reizen in Peru en met je Spaanse lessen in Cusco!

Geschreven door: Daniel Wood

 

---